temee
Veluws
Adverb
- temee
t Woord temee (oek wel: temet, dammit, dameet, enz.) is n typies Nedersaksies woord, mer kömp in mindere maote oek wel veur in aandere dialektgroepen of dialekten. t Kömp in verschillende vormen veur, onder t kopjen "Variasies" vie'j n samenvatting van de belangriekste binnen en buten t Nedersaksiese taalgebied.
Oorsprong
t Woord stamp oorspronkelik aof van de samenstelling te + met, en was oek anwezig in t Middelnederlaands, met verwis daorin óf naor n ouwe verbuging van maot (vergeliek maot/gemet mit getal/tel) óf naor n anpassing van t woord mede (oek). De oorspronkelike betekenisse was dan oek somtieds (mit maote), disse betekenisse is in de loop van de tied in de meeste plaotsen veraanderd in laoter (nl. straks).
Variasies
Soms wörden t veuraof egaon deur voort- of "al-" um t n verstarkend effekt te geven.
Binnen t Nedersaksiese taalgebied
Veul veurkoemende variasies binnen t Nedersaksiese taalgebied bin:
- temet
- temee
- dameet
- damie (Urkers)
- damiet
- damit
- daomee
- daoment (Westerkwartiers)
- dommee
- dommet
- dommie
- dömmie
- dommit
- dommiet
- dommies
Buten t Nedersaksiese taalgebied
Oek buten t Nedersaksiese taalgebied bin der bestaonde variasies. t Kömp veural veur in Utrecht, Braobaant, Zuud-Hollaand en Noord-Hollaand (mit name de Nederfrankies-Nedersaksiese dialekten van Westfrieslaand).
- temet/temee (Westfries, Zuud-Hollaands, Betuws)
- demee (Utrechts, Volledams, Zuud-Hollaands)
- deimie (Huzens)
- demie (Westfries)
Overig
t Braobaants hef nog t woord meetemet dit hef de betekenisse vortdalik/metene.